Starten met zakendoen in Scandinavië

Geschreven door: Han Smidt (international business consultant)

We kunnen ze vrij goed verstaan, zijn gek op hun producten en zien ze als onze buren uit het verre noorden. Het is daarom ook niet gek dat veel Nederlandse ondernemers kansen zien om te starten met ondernemen in Scandinavië. Hebben wij wel zoveel overeenkomsten als wij denken? En wat zijn de verschillen tussen Scandinavië en Nederland? Ik neem je mee in de zakelijke cultuur van Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland.

Welke landen vallen binnen Scandinavië?

The Nordics , Scandinavië of Noordelijke landen. Hoe zit het nou precies? Geografisch gezien vallen alleen Noorwegen en Zweden onder Scandinavië. Puur kijkend naar de politiek horen Denemarken, Noorwegen en Zweden bij Scandinavië. Maar als je Scandinavië cultuur-historisch bekijkt dan zijn IJsland, Zweden, Noorwegen, Denemarken en Finland The Nordics. Het blijft allemaal een beetje verwarrend.. In deze blog focus ik op Denemarken, Zweden, Noorwegen en Finland.

Scandinavië in vergelijking met Nederland

Vier verschillende landen met eigen talen, culturen en industrieën. Hoe is Scandinavië in vergelijking met Nederland? Ken je deze feiten al?

• Denemarken en Nederland zijn qua oppervlakte bijna even groot. Nederland (17,4 miljoen inwoners) heeft alleen veel meer inwoners dan Denemarken (5,8 miljoen inwoners).
• Noorwegen is het enige land dat geen lid is van de Europese Unie, maar ze volgen wel de meeste regels en wetgeving binnen de EU.
• Zweden is wel elf keer zo groot als Nederland. Hierbij is Zweden het grootste land binnen Scandinavië.
• Alleen Finland heeft ook de euro als betaalmiddel.

Scandinavië expert Callette Terhaerdt Losic van Market Link vertelde in de webinar ‘Zakendoen met Scandinavië’ alle ins en outs over de vier landen. Ik zet de belangrijkste informatie voor je op een rijtje per land.

Zakendoen in Denemarken

Van alle landen in Scandinavië ligt Denemarken het dichtst bij Nederland. Niet alleen geografisch gezien, maar ook in de manier van ondernemen. Denemarken is een goede startersmarkt voor MKB-bedrijven. Het is een soort brug naar de andere Nordics en Baltics (Estland, Letland en Litouwen). Denemarken heeft een sterke open, globale economie. Belangrijke zakenpartners van Denemarken zijn Zweden en Duitsland. Vanuit Nederland importeren wij voornamelijk groente, fruit en voertuigen voor wegvervoer naar Denemarken. Denemarken exporteert vooral kleding en machines naar Nederland.

Wat kenmerkt Deense ondernemers?

• Denen hebben een open en directe manier van communiceren.
• Ze hebben een vergelijkbaar gevoel voor humor met Nederlanders.
• Met Denen kom je snel in gesprek, ze zijn behoorlijk spraakzaam.
• In Denemarken gaat de voorkeur uit naar snel zakendoen.

Zakendoen in Zweden

We steken van Denemarken de Sontbrug over naar Zweden. Dit land is modern, zakelijk en heeft een volwassen markt. Naast de buurlanden zijn Duitsland, De Verenigde Staten en Nederland belangrijke handelspartners van Zweden. Ze halen voornamelijk groente, fruit, elektrische apparaten en kleding uit Nederland. Zweden exporteert vooral voertuigen, papier, karton en motoren richting Nederland.

Wat kenmerkt Zweedse ondernemers?

• Rapporten, keurmerken, certificaten, testresultaten en referenties zijn enorm belangrijk. Betrouwbaarheid, duurzaamheid en veiligheid zijn kernbegrippen voor de gemiddelde Zweed.
• Zakendoen in Zweden kost meer tijd. Ze zijn afwachtend en kijken eerst de kat uit de boom. In veel organisaties moet alles eerst met iedereen worden overlegd voordat er een beslissing wordt gemaakt.
• Zweden vermijden conflicten en zijn bij uitstek geen enthousiastelingen of initiatiefnemers.
• De organisaties in Zweden zijn vrij plat. Titels zijn niet zo heel belangrijk.

Zakendoen in Noorwegen

Misschien wel het Canada van Europa: Noorwegen. Noorwegen is een rijk land, dit komt voornamelijk door de olie en gasindustrie. Van Scandinavië is Noorwegen het meest afhankelijk van import en export. Noorwegen heeft Duitsland en het Verenigd Koninkrijk als belangrijke handelspartners. De Noren vinden dat ze zich goed kunnen redden en dat ze niet zoveel hulp nodig hebben van buitenaf. Wil je de Noorse markt op? Dan moet je afhankelijk van de sector of het product rekening houden met importheffingen en beperkingen.

Wat kenmerkt Noorse ondernemers?

• Noren zijn bereid om voor kwaliteit te betalen. Ze hebben genoeg koopkracht om te kopen wat ze willen.
• Ze zijn minder direct dan Denen.
• Noren hebben vrij veel tijd nodig om een beslissing te maken.
• Een Noor doet graag zijn eigen ding. Je kunt ze omschrijven als ietwat eigenwijs en koppig.

Zakendoen in Finland

Finland valt officieel niet onder Scandinavië en dit is gelijk een gevoelig punt voor veel Finnen. Eigenlijk heb je het dus over Scandinavië + Finland. Zweden, Noren en Denen kunnen elkaar goed verstaan. Fins valt hier volledig buiten, ze spreken een compleet andere taal. Finland heeft veel contact met Rusland en de Baltische Staten, dit zijn nog steeds belangrijke zakenpartners. Finland heeft een stabiele economie en een hoge koopkracht.

Wat kenmerkt Finse ondernemers?

• De Finnen zijn nogal terughoudend.
• Een Fin is een mens van weinig woorden. Je moet geduld hebben en ze de ruimte geven om iets te zeggen. Een Fin is bijvoorbeeld gewend om tien tot twintig seconden stil te zijn na een vraag.
• In het bedrijfsleven van Finland is er een minimale hiërarchie.
• In de zakelijke cultuur van Finland ligt de focus op feiten, duidelijke informatie en certificaten.

Hulp bij zakendoen in Scandinavië

Denk je eraan om te starten met zakendoen in Scandinavië? Of heb je hulp nodig om de volgende stap te zetten in internationaal ondernemen? Ik help je graag verder. Laat je contactgegevens achter en dan bel ik je terug om een afspraak met je te maken. Je kunt mij natuurlijk ook zelf bellen op 06 – 20 82 76 77 of mailen naar han@kennispoortregiozwolle.nl.

Op donderdag 17 juni vond het Go4Export North Sea Neighbours Congress plaats. Het online congres bracht ondernemers en overheden uit Verenigd Koninkrijk en Nederland samen. Met 120 deelnemers had het congres een maximale bezetting. De aanwezigen lieten zich inspireren en konden met elkaar kennismaken rondom de thema’s agri-tech, biobased en food.

Sectoren in de etalage

Het congres had als doel om de handelsrelatie tussen ondernemers in het Verenigd Koninkrijk en Nederland versterken. Innovaties en vernieuwingen in de sectoren agri-tech, biobased en food werden tijdens het programma stevig in de etalage gezet. Deze in Oost-Nederland bewezen sectoren hebben veel te bieden aan bedrijven in het Verenigd Koninkrijk. Daarbij zijn de provincies Drenthe, Overijssel en Gelderland een aantrekkelijke vestigingslocatie, met onder andere de hoogste kwaliteit research en development (universiteiten en hogescholen) en overige randvoorwaarden voor (goed) ondernemerschap.

Food- en health-innovaties voor een gezond leven

In het openingswoord benadrukten Wendy de Jong (algemeen directeur Oost NL) en Netty Wakker (directeur Kennispoort Regio Zwolle) de kansen die er liggen. Samen moeten we ons inzetten voor een gezonde en duurzame consumptiemaatschappij door o.a. te investeren in slimme landbouwtechnieken om meer zelfvoorzienend te worden. Juist daarom moeten we inzetten op gezonde & duurzame voeding en circulaire & biobased oplossingen voor goederen & verpakkingen. Oost-Nederland heeft hiervoor volop oplossingen in huis.

Culturele overeenkomsten en verschillen

Na het openingswoord loodste dagvoorzitter Wim A.B de deelnemers door het interactieve programma. In het plenaire gedeelte werd ingezoomd op de feiten over de relatie tussen de relatie tussen Verenigd Koninkrijk en Nederland. Zo gingen Michiel van Deursen (Netherlands British Chamber of Commerce), Marc Groothuijse (Kamer van Koophandel) en Lennard van Otterloo (ondernemer in Londen) in op de culturele verschillen en overeenkomst tussen beide landen.

Substainable Development Goals

In een tweede tafelgesprek werd ingegaan op de Substainable Delvelopment Goals door Sandra Pellegrom (Ministerie van Buitenlandse Zaken), Maurice Bischop (Vepa) en Robert Hall (Wageningen Universiteit). Deze zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen zijn door de Verenigde Naties vastgesteld als de wereldwijde duurzame ontwikkelingsagenda. In het tafelgesprek werden de doelen uitgelicht als belangrijke en waardevolle handvaten voor maatschappelijk en duurzaam ondernemerschap.
De tafels werden afgewisseld met inspirerende filmpjes van o.a. Erik Back (eigenaar Future Farm) gedeputeerden Henk Brink (gedeputeerde provincie Drenthe), Eddy van Hijum (gedeputeerde provincie Overijssel) en Christianne van der Wal (gedeputeerde provincie Gelderland).

Boodschap: blijf elkaar opzoeken!

Na het plenaire gedeelte namen de online gasten deel aan zeven verschillende inspirerende subsessies, zoals ‘healthy foods’, ‘expoteren naar Verenigd Koninkrijk’, ‘establishing your business in The Netherlands’, ‘pratical aspects of ‘exporting to the Netherlands’ en ‘food & proteins’.
De afsluiting van het congres was in handen van Andrew Wood (Honorary Dutch Consul for the East of England). Hij drukte de deelnemers op het hart om elkaar te blijven opzoeken. Het online congres werd vervolgens door de deelnemers afgesloten met online netwerken en persoonlijke matchmaking.

Organisatie

De organisatie van het congres was in handen van Kennispoort Regio Zwolle, Oost NL en Go4Export, in samenwerking met The Netherlands, Trade and Innovate NL en Ik Ben Drents Ondernemer. Met ondersteuning door de provincies Overijssel, Gelderland en Drenthe.

Samen met ondernemers in Regio Zwolle keken we terug op een bijzonder jaar tijdens de Innovatielunch 2020. Waar zijn we trots op? Hoe helpen we ondernemers groeien? Wat zijn onze resultaten? Polymer Science Park (PSP), Health Innovation Park (HIP) en Kennispoort Regio Zwolle gingen hier dieper op in tijdens de online Innovatielunch op donderdag 10 december 2020.

Dagvoorzitter Boudewijn Koops, sidekick Christine Schakenbos en MKB-adviseur Stendert de Vries gingen met zes ondernemers in gesprek over de volgende thema’s:

• vernieuwend ondernemen
• innovatief ondernemen
• internationaal ondernemen

Vernieuwend ondernemen

Als ondernemer of bedrijf is het belangrijk om te blijven vernieuwen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door nieuwe markten te ontdekken of je dienstverlening aan te passen. Ton van Remmen, directeur van Van Remmen UV Technology, heeft als leverancier van duurzame UV desinfectie systemen veel ervaring in vernieuwend ondernemen. Aan het begin van de coronacrisis zorgde het gebrek aan mondkapjes voor vraag naar de mogelijkheid tot het steriliseren van mondkapjes. In samenwerking met HIP en Isala maakte Van Remmen een Deep UV kast waarin mondkapjes worden gedesinfecteerd. Ook Robert van Middendorp, eigenaar Atelier van Middendorp, dacht out-of-the-box in de coronacrisis. Zo ontwierp hij voor het eerst een verpakking. Hij maakte voor een lokale boer een speciale verpakking die van grootte kan veranderen.

Samen voor groei

Ton en Robert vinden dat ondernemers in Regio Zwolle trots mogen zijn op wat ze neerzetten. Stendert: “Ondernemers in Regio Zwolle zijn nogal bescheiden. Bescheidenheid is een kracht, maar ondernemers mogen zichzelf meer laten zien.” Verder adviseren de ondernemers aan tafel om je netwerk te verbreden en hulpvragen te stellen. Zo sparde Robert toen hij begon als ondernemer met andere starters bij het programma de Startversneller. Christine: ‘’Als ondernemers samenwerken, groeien ze. Hierdoor versterken ze niet alleen zichzelf maar ook Regio Zwolle.’’

Innovatief ondernemen

Bij innovatief ondernemen ligt de focus meer op technische innovaties. ‘’Innoveren vind ik heel logisch’’, deelt Marc Hakvoort van Hak4t Brightest Light Solutions. In de ruim twintig jaar van Marcs ondernemerschap is hij altijd bezig geweest met innoveren. Vanuit Kennispoort krijgt hij hulp om goed aan te sluiten en gebruik te maken van het regionale ecosysteem.

Ook Emmelien Regeling van RPP Kunststoffen, innoveert. In de kunststofwereld staan bedrijven voor veel uitdagingen waarbij innovatie vaak uitkomst biedt. Emmelien merkt dat er in de coronacrisis meer noodzaak is. Zo was er een run op transparante kunststoffen voor spatschermen, maar het materiaal was op. Met hulp van PSP kon RPP kunststoffen testen voordat ze gingen importeren. De ondernemers adviseren om meer verbinding met elkaar op te zoeken en ook buiten je branche te kijken.

Internationaal ondernemen

In het buitenland liggen veel kansen en mogelijkheden om zaken te doen. Animal Health Vision (AHV) en blue®m zetten de stap en gingen internationaal aan de slag. AHV ontwikkelt en produceert oplossingen voor de diergezondheidssector en is actief in meerdere landen. Jan de Rooy van AHV spart regelmatig met Kennispoort over (internationaal) ondernemen.

Christine: “Kennispoort geeft ondernemers een duwtje in de rug. Zo brengen we bijvoorbeeld voor bedrijven in Regio Zwolle buitenlandse markten in kaart met de International Business Scan.” Nathalie Beck van blue®m kent de kansen en uitdagingen van internationaal ondernemen als geen ander. Blue®m, afkomstig uit Zwolle, ontwikkelt en verkoopt mondverzorgingsproducten op basis van zuurstof in ruim 50 landen. Blue®m werkt regelmatig samen met studenten en andere bedrijven.

Resultaten 2020

Polymer Science Park, Health Innovation Park en Kennispoort Regio Zwolle kijken terug op een bijzonder jaar. We hielpen dit jaar 1000 ondernemers, organiseerden 150 bijeenkomsten en ontvingen  6000 bezoekers bij online en offline evenementen. Daarnaast kenden we 3,2 miljoen euro toe aan financiering voor ondernemers. Wil je meer weten over onze resultaten? Bekijk onze eindejaarspublicatie.

De bedrijfsnaam verklapt het al: bij de productie van handgemaakte boten haalt Alumax Boats uit Meppel het maximale uit aluminium. Aluminium kan zo worden bewerkt dat het eindproduct volledig aan de wensen van de klant voldoet. Niet voor niets varen er wereldwijd boten van Alumax Boats, van de Noordpoolkap tot aan Columbia. Dat weerhield het bedrijf er echter niet van om contact te zoeken met Kennispoort Regio Zwolle. ‘Als ondernemer is het goed om soms uit je eigen bubbel te stappen.’

‘Ons bedrijf heeft een duidelijke doelstelling. We willen een duurzame oplossing bieden voor het vervoer van mensen en goederen over water. Daarom kiezen we voor aluminium bij de productie van punters, sloepen, tenders, visboten en cruisers voor particulieren en werkboten voor de zakelijke markt.’ Aan het woord is Danny Pol, verantwoordelijk voor public affairs en communicatie bij Alumax Boats in Meppel.

‘Ons bedrijf werd in 2003 onder de naam Zwagers Boating opgericht door zwagers Remko Germeraad en Jarno Visscher. Hoewel beide mannen zich aanvankelijk vanuit een garage in Hasselt (OV) bezig hielden met het (om)bouwen van polyester bootjes, werd de koers al snel bijgesteld richting het vervaardigen van aluminium boten.’

Eerste contact met Kennispoort

‘In de ogen van Remko en Jarno lag deze keuze voor de hand. In vergelijking met hout, metaal of polyester heeft aluminium namelijk veel voordelen bij de bouw van boten. Het is bijvoorbeeld onderhoudsvrij, licht en duurzaam. In de loop der jaren hebben we een enorme expertise opgebouwd als het gaat om de bouw van aluminium boten. Maar als ondernemer is het goed om soms uit je eigen bubbel te stappen. Bijvoorbeeld om stappen te maken op het gebied van vernieuwend ondernemerschap, internationalisering en innovatie. Precies om die reden hebben we contact opgenomen met Kennispoort Regio Zwolle.’

Nieuwe inzichten dankzij de Business Versneller

‘Ons eerste contact met Kennispoort verliep via innovatieadviseur Rogier Eenkhoorn. Hij kwam bij ons op bezoek om kennis te maken en ons meer te vertellen over bepaalde innovatiesubsidies. Het bleef niet bij dat eerste gesprek. Al snel daarna wees Kennispoort ons op het bestaan van de Business Versneller, een programma dat ondernemers praktische handvatten biedt om ontwikkelingen binnen het bedrijf te versnellen en economische groei te realiseren. Zowel Remko als Jarno hebben deelgenomen en waren achteraf superenthousiast. Door de Business Versneller zijn ze gaan nadenken over de reden waarom Alumax Boats eigenlijk bestaat. Door hun deelname kijken ze heel anders naar het bedrijf en sindsdien zien ze veel meer kansen. Bijvoorbeeld op het gebied van internationalisering.’

Van reageren naar proactief acteren

‘Voordat we met Kennispoort in gesprek kwamen, waren we hoofdzakelijk actief op de nationale markt. We maken allerlei prachtige custom made boten voor particuliere afnemers en ook op de zakelijke markt werken we aan diverse spraakmakende projecten. Daarnaast leveren we boten die overal ter wereld worden ingezet, van de Noordpool tot aan Columbia. Het punt was alleen dat we vooral op vragen vanuit de markt reageerden en hierdoor misschien kansen lieten liggen. Daarom hebben we via Kennispoort advies ingewonnen over zaken doen in het buitenland, zodat we proactief op de wereldwijde markt konden gaan acteren.’

De eerste stappen in Duitsland

‘Tijdens een bijeenkomst van het Logistiek Netwerk Regio Zwolle, dat mede door Kennispoort in het stadion van PEC Zwolle werd georganiseerd, kwam Remko in gesprek met een medewerker van het Nederlandse consulaat in Duitsland. Deze man vertelde over de Mecklenburgische Seenplatte, het Friesland van Duitsland. Dit waterrijke gebied tussen Berlijn en Rostock biedt een enorme potentiële afzetmarkt voor Alumax Boats voor zowel consumenten als de zakelijke markt. Omdat wij geen kennis van en ingangen hebben in de Duitse botenmarkt, heeft Kennispoort ons voorbereid op onze deelname aan een internationale botenmarkt in Düsseldorf. Zo kregen we bijvoorbeeld heel pragmatische adviezen.’

Beter voorbereid

‘Een voorbeeld? Zorg ervoor dat je op de beurs nooit hoger zit dan je Duitse gast, want Duitsers houden er niet van als je op hen neerkijkt. Vermeld op een visitekaartje niet de naam Remko Germeraad, maar betitel hem als Herr Direktor Germeraad, aangezien Duitsers meer aan autoriteit hechten dan Nederlanders. Schenk koffie in servies en niet in kartonnen bekers. En communiceer niet de totaalprijs van een boot maar de maandelijkse kosten, aangezien het in Duitsland heel normaal is dat externe partijen de financiering verzorgen.

Dankzij deze tips waren we beter voorbereid en stonden we een stuk steviger in onze schoenen. Bovendien hebben we op de beurs in Duitsland enorm veel nuttige informatie opgehaald. Hierdoor weten we bijvoorbeeld dat boten alleen in Berlijn mogen varen als ze een elektromotor gebruiken. Die input is superhandig als we bijvoorbeeld ook onze watertaxi’s in Berlijn willen gaan verkopen.’

Contacten met Vietnam en China

‘Daarnaast heeft Kennispoort ons ook geholpen met het contact met opdrachtgevers in Vietnam en China. Zo heeft Kennispoort advocatenkantoor Benthem & Gratama gevraagd om eens kritisch naar het contract van onze Vietnamese opdrachtgever te kijken. Hier kwamen juridische aandachtspunten uit naar voren die wijzelf nooit hadden gezien. En toen eind 2019 een delegatie Chinezen ons bedrijf had bezocht, hebben we via Kennispoort contact gelegd met het Nederlandse consulaat in China, zodat we de organisaties en de bedoelingen van deze potentiële klanten konden checken. Ik kan je wel vertellen dat ons dit via Google nooit was gelukt.’

Innovaties rondom waterstof

‘Even terug naar onze doelstelling. Zoals gezegd willen we een duurzame oplossing bieden voor het vervoer van mensen en goederen over water. Daarom leveren wij op dit moment al boten met hybride diesel-/elektramotoren. Maar volgens ons is dit slechts een tussenfase, want wij zien aansturing via waterstof als de duurzame toekomst op botengebied.

Hulp van studenten

Dankzij de hulp van Kennispoort doen studenten van de NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden op dit moment een haalbaarheidsstudie naar de mogelijkheden van waterstofaandrijving voor de motoren op onze boten. Als de resultaten uit deze onderzoeksfase positief zijn dan gaan we samen met Kennispoort kijken welke innovatiesubsidies we kunnen aanspreken om de realisatiefase in te gaan. En lukt het ons om deze innovatie te realiseren, dan verwacht ik dat we nog veel meer aluminium boten gaan verkopen.’

Hulp voor mkb-ondernemers

‘Een goede ondernemer is een eigenwijze ondernemer, maar de beste ondernemers weten precies welke kennis ze niet bezitten. Daarom hebben wij bij Kennispoort aangeklopt. Op het gebied van vernieuwend ondernemerschap, internationalisering en innovatie hebben we dankzij de aanwezige kennis en het netwerk van Kennispoort al zoveel geleerd, dat is echt ongelooflijk. Uiteindelijk streef je als mkb-onderneming naar meer omzet en winst en het is goed om te weten dat Kennispoort daar een belangrijke rol in kan spelen. Alumax Boats vaart er in ieder geval wel bij.’

In samenwerking met Bacron BV uit Heeten heeft Theo Schrijver Interieurbouw uit Heino een uniek kunstophangsysteem ontwikkeld dat kostbare kunst in musea sneller en veiliger kan ophangen. De machine breng ophangpunten over op de op muur, maar is ook geschikt om de kunst aan te laten hangen tijdens een presentatie of tijdelijke tentoonstelling.

Het idee
Theo Schrijver: “Mijn eerste prototype bouwde ik van hout. Bij het tweede prototype heb ik ook aluminium gebruikt en heb ik, samen met een goede vriend, een besturingssysteem ontwikkeld. Ralph Keuning, directeur van Museum De Fundatie was enthousiast over de machine en raadde me aan patent aan te vragen. Met succes! Omdat ik inzag dat ik het verder niet alleen kon, heb ik contact opgenomen met Kennispoort Regio Zwolle. Na enkele gesprekken heeft innovatie adviseur Ynte van der Meer mij in contact gebracht met Paul Reimert van Bacron BV.”

Samenwerking
Ynte: “Met Paul voerde ik ook gesprekken, omdat hij zijn activiteiten graag wilde verbreden. Ik heb de twee aan elkaar gekoppeld en toen ging het snel. Er is een octrooi onderzoek gedaan en octrooi aangevraagd. Er is vertrouwen opgebouwd tussen Theo en Paul en dit leidde tot een eerste juridische samenwerkingsovereenkomst. Sallandse samenwerking in optima forma!”

De toekomst
Naar verwachting komt de machine op korte termijn op de markt. Samen met Trade Office onderzoeken ze ook de mogelijkheden op de internationale markt. Paul Reimert: “Hoe gaaf zou het zijn als ons systeem gebruikt wordt in bijvoorbeeld het Louvre!” Theo en Paul zien meer mogelijkheden voor het systeem, maar willen eerst dit product goed in de markt zetten.

Door de bijzondere samenwerking is het kunstophangsysteem in 2018 genomineerd voor de Cross-over Innovation Challenge.