Samenwerking studenten & agrifoodbusiness levert nieuwe inzichten op voor de keten met behulp van Kennispoort

De derdejaars studenten van de opleiding bedrijfskunde & agrifoodbusiness van Aeres Hogeschool Dronten hielpen ondernemers in de agri & food met actuele vraagstukken. Vier samenwerkende partijen in een keten stonden te springen om het advies van de studenten. Enkele innovatieadviseurs van Kennispoort werkten mee als sparringspartners en hielpen de studenten om hun advies op ondernemersniveau door te vertalen.*

In de praktijk aan de slag

Voor het vak ‘strategische sectoranalyse’ verdiepten de studenten zich in het belang van ketens. Alle schakels binnen een keten zijn afhankelijk van elkaar en alleen samen kan je vooruit. Agro Giethoorn, broerderijonderneming Probroed en Sloot, Agrifirm en Plukon vormen samen een keten. De studenten gingen in groepen aan de slag met diverse vraagstukken van de vier partijen. De vraagstukken gingen over actuele onderwerpen zoals de stikstofproblematiek en consumentperceptie. In de aftrapbijeenkomst leerden de studenten meer over de geschiedenis en wereld van de (vlees)pluimveehouderij. Daarnaast maakten ze kennis met hun tijdelijke opdrachtgevers.

Samenwerken in de keten

Hoe ziet een keten in de agrifoodbusiness eruit? Hoe werkt zo’n samenwerking? De vier partijen gaven een kijkje in hun eigen keten. Agro Giethoorn is een duurzaam agrarisch bedrijf dat zich onder andere focust op vleespluimvee. Broerderijonderneming Probroed en Sloot levert de eendagskuikens aan Agro Giethoorn. Agrifirm is de voerleverancier en uiteindelijk levert Agro Giethoorn zijn kuikens aan Plukon. Ze houden zich voornamelijk bezig met thema’s als diergezondheid, circulariteit en innovatie. De partijen willen blijven vernieuwen en hechten waarde aan de frisse blikken van de studenten.

Hulp van Kennispoort

Aan elk groepje studenten was een innovatieadviseur van Kennispoort gekoppeld. De studenten konden met de innovatieadviseurs sparren over de vraagstukken. Daarnaast hielpen de innovatieadviseurs de studenten om hun advies naar een hoger level te tillen, zodat het eindproduct goed aansluit bij de ondernemers.

Petra van den Hengel, innovatieadviseur Agri & Food, werkte ook mee aan dit project. “Waarom ik werken met studenten zo leuk vind? De verschillende invalshoeken van studenten. In dit project kwam dit naar voren bij de vragen die ze stelden aan ondernemers. Je ziet dat de studenten een beter volledig beeld willen krijgen van een bedrijf en de bedrijfsvoering. De grenzen van een bedrijf houden niet op bij het erf. Het is een onderdeel van de maatschappij en de omgeving. Hoe studenten daarover denken is interessant. Dat is de toekomst en onder invloed hiervan ontwikkelen ondernemers nieuwe businessmodellen. Deze invalshoeken, daar leren wij als innovatieadviseurs dus ook weer van.”, vertelt Petra.

Win-win

Op donderdag 18 juni 2020 was het zover; de oplevering van de adviesrapporten en online eindpresentaties. De studenten gaven hele waardevolle adviezen aan de ondernemers. Via deze weg kregen de ondernemers nieuwe inzichten van de toekomstige generatie. Daarnaast kregen de studenten een mooie kans om te kijken hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Een echte win-win!

*Deze samenwerking vond plaats voor de coronacrisis.

Groothuis Bouwgroep uit Genemuiden is een ambitieuze organisatie. Het bedrijf heeft de wil en de drive om het elke dag beter te doen, iets wat ook terugkomt in hun visie voor 2023. Groothuis Bouwgroep streeft namelijk naar duurzame vastgoedoplossingen en werkt daarvoor samen met zijn medewerkers, klanten én partners. Algemeen directeur Claudi Groothuis is dan ook blij dat Kennispoort Regio Zwolle haar netwerk ter beschikking stelt. ‘Hierdoor kunnen we nieuwe contacten leggen, kennis opdoen en zo de gewenste duurzame beweging stimuleren.’

Focus op duurzame huisvesting en circulair bouwen

‘Eerlijk gezegd belde innovatieadviseur Rogier Eenkhoorn van Kennispoort Regio Zwolle me precies op het goede moment. Het was eind 2018 en ik kan wel zeggen dat Groothuis Bouwgroep de wind weer lekker in de zeilen had na de bouwcrisis.’ Aan het woord is algemeen directeur Claudi Groothuis, kleindochter van oprichters Willem en Trijn Groothuis en de derde generatie in dit familiebedrijf. ‘Als organisatie hadden we net besloten om aan te sluiten bij de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties en de focus te leggen op duurzame huisvesting en circulair bouwen.’

Verder bouwen aan de missie

‘Lukt het ons om deze duurzame visie stapsgewijs in ons bedrijf te implementeren, dan geven we extra invulling aan de missie van ons bedrijf. Op dat moment had ik echter geen idee hoe ik aan de benodigde kennis op het gebied van duurzaamheid en circulariteit kon komen. Daarom was ik blij verrast toen Rogier tijdens een kop koffie vertelde dat hij het netwerk van Kennispoort Regio Zwolle ter beschikking had om ons bedrijf hierbij te helpen.’

Gesprek met Edel Carpets

‘Via Kennispoort Regio Zwolle kwam ik bijvoorbeeld in contact met Robbert Wapstra, CEO van tapijtfabrikant Edel Carpets in Genemuiden. Samen hebben we gesproken over circulair ondernemen. Hoe pak je zo’n uitdaging op? Tegen welke zaken loop je aan? Hoe voer je dit idee uit? En wat levert circulair ondernemen uiteindelijk op voor het milieu en het bedrijf? Dit gesprek van ondernemer tot ondernemer zorgde bij mij voor een stuk herkenning. Robbert overtuigde mij van de kansen en mogelijkheden op het gebied van circulair ondernemen en daarom staat dit onderwerp nu ook hoog op de agenda binnen Groothuis Bouwgroep.’

Samen met bouwpartners werken aan circulair bouwen

‘Een focus op duurzaamheid en circulariteit is hartstikke mooi, maar hoe creëren we draagvlak bij onze medewerkers voor deze transitie? Ook op dit vlak heeft Kennispoort Regio Zwolle op diverse manieren een steentje bijgedragen. Zo krijgt onze innovatiemanager Marc Klaver bijvoorbeeld ondersteuning om duurzame initiatieven structureel in ons bedrijf te implementeren, waarbij onze medewerkers worden meegenomen in deze bedrijfsdoelstelling.

Circo Track

Daarnaast heeft onze commercieel adviseur Marcel Grootscholten deelgenomen aan Circo Track, een driedaags programma waarbij ondernemers en hun medewerkers kennis kunnen maken met de principes van circulair ondernemen. Voor Groothuis Bouwgroep was dit de ideale gelegenheid om samen met meerdere bouwpartners te werken aan een businesscase omtrent circulair bouwen. De kennis die Marcel heeft opgedaan, kunnen we inzetten om verdere circulaire stappen binnen ons bedrijf te zetten.’

Kennisdeling met studenten

‘Daarnaast werken we dankzij Kennispoort Regio Zwolle sinds kort ook samen met een multidisciplinaire studentengroep van Landstede. Deze groep, die bestaat uit mbo-studenten van verschillende opleidingen, onderzoekt onze vraag óf en hoé we stikstofvrij kunnen gaan bouwen. Ongeacht de uitslag van dit onderzoek vind ik het prachtig dat deze studenten zich voor ons inzetten, hun kennis met ons willen delen en dat wij hen een praktijkplek in ons bedrijf kunnen bieden. Dit biedt beide partijen de kans om zich verder te ontwikkelen.

Kortom, ruim een jaar na het telefoontje van Rogier kan ik met overtuiging zeggen dat zowel Kennispoort Regio Zwolle als het netwerk achter deze organisatie een prachtige meerwaarde heeft opgeleverd voor Groothuis Bouwgroep. Ik zou het mooi vinden als we samen de opgedane kennis met andere bedrijven en onderwijsinstellingen gaan delen, zodat het netwerk van enthousiaste deelnemers steeds groter en de wereld steeds een beetje mooier wordt.’

Tekst en fotografie: Theo Smits

Polymer Science Park, The Green East en het team Agri & Food van Kennispoort Regio Zwolle zetten zich in voor een circulaire Zwolse regio. De gemeente Almere is hier sinds een aantal jaar mee bezig en speelt daarin samen met ondernemers een uitzonderlijke rol. Om daarvan te leren organiseerden Polymer Science Park, The Green East en het Agri & Food Innovatie team van Kennispoort Regio Zwolle, op 6 september jongstleden een inspirerende excursie voor ondernemers en overheidsfunctionarissen uit de regio.

Aanleiding voor circulariteit

Volgens Jan Hoek, wethouder van Duurzaamheid, Mobiliteit en Democratische Vernieuwing in Almere is urgentie belangrijk als het gaat om concrete toepassingen op het gebied van circulariteit in de gemeente. In Almere zat de urgentie in verschillende situaties. Hoek: “We hadden onder andere een probleem met welig tierende waterplanten in onze wateren en de recreatievaart had daar last van. De buitenboordmotoren liepen er namelijk op vast. Maar maaien kost veel geld. Een collega stelde toen de vraag: “Wat nou als je denkt: dit maaisel is geen afval, maar het begin van iets nieuws?”

Verdienmodellen

Bij het vraagstuk van de waterplanten lieten medewerkers van de gemeente Almere zich inspireren door de Blauwe Economie van Gunter Pauli. Door kosten van het maaien en verwerken tegenover de opbrengsten van het gebruik van het maaisel als grondstof te zetten, ontdekten ze dat daar financiële ruimte zat.

Prijsvraag

De volgende stap voor de gemeente was het uitschrijven van een prijsvraag, waarin zij ondernemers uitdaagde om met afvalstromen uit de stad nieuwe producten te maken en een goed verdienmodel te ontwikkelen. De prijsvraag leidde uiteindelijk tot de groene betoncentrale, die beton 100% recycled en daar biomassavezels aan toe voegt, zoals de waterplanten.

Grondstoffen Collectief Almere

Ook het Grondstoffen Collectief Almere vloeide voort uit de prijsvraag. Het GCA is opgericht door drie lokale partijen: Gemeente Almere is eigenaar van de reststromen (gemeentelijk afval – red.), het Cirwinn fungeert als fysieke locatie waar de reststromen (voormalig afval – red.) opgeslagen en verwerkt worden en Millvision is de ontwikkelaar van de productrecepturen. Hoek: “Het lokale aspect geeft een impuls aan het bedrijfsleven; namelijk nieuwe financiële stromingen, intensievere samenwerkingen en meer werkgelegenheid.”

Upcyclecentrum

Op het oudste bedrijventerrein van Almere realiseerde de gemeente tevens het Upcyclecentrum. Hoek vertelt: “Als je dat voor de rest van de wereld moet uitleggen dan is het een klassiek afvalperron, maar dan in de plusvariant. Daar krijgen inwoners van Almere de gelegenheid om afval meer uit te splitsen. Dat is van belang want hoe zuiverder een stroom is, hoe makkelijker die ergens weer als grondstof gebruikt kan worden.” In het pand zijn tevens drie bedrijfsruimtes ingericht, waar ondernemers van de gemeente anderhalf jaar lang de kans krijgen om hun circulaire producten te ontwikkelen en te maken, zonder dat zij huur betalen. In ruil daarvoor dragen zij bij aan kennisdeling over circulaire economie en nieuwe verdienmodellen, door rondleidingen en workshops te verzorgen.

Educatieruimte

De gemeente creëerde in het Upcyclecentrum ook een educatieruimte. Hoek legt uit: “Circulaire economie begint bij bewustwording van inwoners. In die educatieruimte vertellen we scholen en andere geïnteresseerden over circulaire economie. Hoe we het doen in Almere, waarom dat zinvol is, wat het doet met de afvalstoffenheffing. Want die is best hoog.” Het educatiecentrum heeft volgens Hoek ook als doel om ondernemers bij elkaar te brengen om kennis uit te wisselen en nieuwe allianties aan te gaan.

Circulair denken

Hoek glundert: “We zien steeds meer dat het circulair denken over producten vanzelf op gang aan het komen is. Nu is er een initiatief om te komen tot een warenhuis van refurbished producten. Er zijn allerhande kleine ondernemers in Almere, die van oude zooi mooie nieuwe spullen maken. Daarmee onderscheiden ze zich van de producten die bij de kringloopwinkel aangeboden worden. Wat je ziet gebeuren is dat deze ondernemers hun eigen ideeën, creativiteit en vaardigheden toevoegen om iets moois te maken van spullen die door anderen afgeschreven waren.”

Gemeente als launching customer

Een ander mooi project dat volgens Hoek nog in de kinderschoenen staat, is de oprichting van een plasticfabriek. Hij legt uit: “In onze afvalstromen zit een grote berg mixed plastic. Het bakje voor het vlees in de supermarkt waar een folie overheen zit, bijvoorbeeld. Dat is lastig te verwerken in de afvalstromen. Wij hebben vervolgens aan de markt gevraagd of ze ons materiaal voor de openbare ruimte kunnen leveren, dat geproduceerd is uit deze mixed plastics. Denk daarbij aan paaltjes voor beschoeiingen, bankjes, etc. Wij bieden dat plastic aan én wij als gemeente kopen het eindproduct. Tevens halen we er partijen bij die ook van hun mixed plastics af moeten en die spullen ook nodig hebben.” Hij noemt dat een mooi voorbeeld van de overheid als launching customer.

Klassieke facilitering

Hoek vertelt: “Zo zijn we zijn bezig om een aantal lijnen uit te zetten en we hopen dat verschillende partijen bij elkaar komen, die op de een of andere manier van elkaars producten en diensten gebruik kunnen maken. Wij faciliteren dat door een ruimte ter beschikking te stellen, ambtelijk te ondersteunen en onze kaartenbakken met contacten aan te bieden. Daarbij zijn we als overheid natuurlijk ook launching customer.”

Advies aan andere gemeenten

Hoek lacht als hij complimenten krijgt. “Het klinkt soms alsof het hier af is. Maar dat is het helemaal niet. En tegelijkertijd zijn er genoeg dingen om trots op te zijn. De crux is dat het kan. Dat je er ook een boterham aan kan verdienen. Mijn strijdkreet is: streef onbekommerd naar het onhaalbare van Loesje. Wat we hier doen is superurgent en we hebben niet alle tijd van de wereld. Het betere is de vijand van het goede. Ga aan de slag met wat je op dit moment het leukste of kansrijkste vindt. En speur een beetje naar het toeval. “Hoop op waterplanten,” grijnst hij.

Vervolg grondstoffen excursie

De excursie van Polymer Science Park, The Green East en het Agri & Food Innovatie team van Kennispoort Regio Zwolle met ondernemers en overheid werd als zeer succesvol ervaren. Met ondernemers en gemeenten worden nu afspraken gemaakt om de reststromen te bestuderen en te bepalen wat de mogelijkheden zijn op specifieke onderdelen.

Wil jij meer informatie over circulariteit en of wil je daarmee aan de slag? Neem dan contact met op Kennispoort Regio Zwolle via info@kennispoortregiozwolle.nl of tel. 038 – 202 20 202.