Overijsselse subsidie voor digitalisering en circulaire bedrijfsvoering

Heb jij een mkb-onderneming in de Overijsselse industriesector en wil je digitaliseren of jouw productieproces circulair inrichten? Of beide? Dan kun je tot maximaal € 20.000,- subsidie ontvangen. Hiermee wil de provincie Overijssel de industriesector ondersteunen om stappen te zetten op het gebied van digitalisering en circulair ondernemen. Zo werken we samen toe naar een toekomstbestendige maakindustrie! De subsidie is tot uiterlijk donderdag 30 november 2023 17.00 uur beschikbaar of totdat het budget bereikt is. De regeling sluit aan op de bestaande programma’s van EDIH BOOST Robotics EastNL en het CIRCO project van provincie Overijssel.

Subsidie aanvragen

Activiteiten

Je kunt de subsidie twee keer aanvragen. Een keer voor activiteit A en een keer voor activiteit B. Een verbonden onderneming van moeder-dochter-zuster onderneming wordt gezien als een aanvrager.

Activiteit A: digitaliseringsactiviteiten

Het uitvoeren van digitaliseringsactiviteiten voor een onderneming die in Overijssel is gevestigd. Hiervoor moet je een EDIH-assesment laten uitvoeren. Onze adviseurs voeren deze assesments ook uit. Neem hiervoor contact op met Ilona Koomen, innovatieadviseur, ilona@kennispoortregiozwolle.nl.

Activiteit B: circulaire activiteiten

Het uitvoeren van circulaire activiteiten voor een onderneming die in Overijssel is gevestigd. Hiervoor moet je een CIRCO-track volgen.

Meer weten?

Wil je meer weten over het EDIH-assesment of de CIRCO-tracks? Wij helpen je graag verder. Neem contact met ons op via info@kennispoortregiozwolle.nl of 038 202 2020.

Voorwaarden activiteit A

• Je hebt een EDIH-scan laten uitvoeren na 1 januari 2023.
  Een EDIH-scan (ook wel EDIH-assessment genoemd) is het doorlichten van een onderneming door innovatiedeskundigen. Het resultaat is een EDIH-digitaliseringsplan met een overzicht van de digitaliseringsmogelijkheden voor jouw onderneming.
• Het gaat om het digitaliseren van het productieproces.
• Het moet gaan om één of meer van de volgende digitaliseringsactiviteiten:
  1. het digitaal koppelen van het aanbod, de bedrijfsvoering en verkoop;
  2. optimaal beheren en gebruiken van data in de onderneming en het krijgen van een actueel inzicht op verschillende lagen in jouw organisatie;
  3. digitaal archiveren en digitaal op orde brengen van bedrijfsinformatie;
  4. het toepassen of verbeteren van Enterprise Resource Planning (ERP) of Manufacturing Execution System (MES) computerprogramma;
  5. het automatiseren van productieprocessen, door het gebruik van industriële automatisering en robotisering.
• De digitaliseringsactiviteiten:
  • zijn in het EDIH-digitaliseringsplan van de aanvrager opgenomen;
  • worden uitgevoerd door een deskundige derde. Dit mag niet een moeder-dochter-zuster onderneming zijn waarmee de aanvrager verbonden is.
• Goed om te weten: vervanging van bestaande apparatuur wordt niet gezien als een digitaliseringsactiviteit.

Wat houdt EDIH in?

EDIH staat voor European Digital Innovation Hub. De EDIH is een initiatief van de provincies Overijssel en Gelderland waar in totaal 17 partners in Oost Nederland samenwerken, waaronder Kennispoort Regio Zwolle. Een EDIH ondersteunt bedrijven in hun digitale verandering en doet dit zonder winstoogmerk. EDIH krijgt steun van de Europese commissie, het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de provincie Overijssel.

 

 

 

Voorwaarden activiteit B

• De CIRCO track is gevolgd na 1 juli 2022.
  CIRCO track is een workshop-programma waarbij ondernemers kennis opdoen over circulair ondernemen. Het is gedeeltelijk online en gedeeltelijk met fysieke bijeenkomsten. Per deelnemende onderneming wordt een CIRCO-actieplan opgesteld met een overzicht van circulaire mogelijkheden voor de onderneming. Een aanmelding voor een CIRCO track kan via: circonl.nl/hub-netwerk-nederland/oost-nederland/.
• Het gaat om het verder uitwerken van de mogelijkheden die in het CIRCO-actieplan of in het stappenplan uit de Werkplaats Circulair Organiseren van de aanvrager zijn opgenomen.
• Het gaat om één of meer van de volgende activiteiten om zo de overgang naar circulair ondernemen te versnellen:
  • advies en ondersteuning om op een innovatieve manier producten of diensten te ontwikkelen die bijdragen aan een circulaire economie. Denk hierbij aan het hergebruiken van grondstoffen, het verminderen van afvalstromen, het verlengen van de levensduur van producten en het stimuleren van deeleconomieën;
  • het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek op het gebied van circulair;
  • advies en ondersteuning bij het verder ontwikkelen van een circulair verdienmodel. Dat is de manier waarop een onderneming geld verdient.
• De activiteiten:
  • zijn direct van belang voor de aanvrager. Dit betekent bijvoorbeeld dat een algemeen onderzoek over circulariteit niet voor de subsidie in aanmerking komt;
  • worden uitgevoerd door een deskundige derde. Dit mag niet CIRCO zijn of een moeder-dochter-zuster onderneming waarmee de aanvrager verbonden is.

Aanvragen

Vraag de subsidie aan via het digitale aanvraagformulier van provincie Overijssel. In dit formulier kun je ook de gevraagde bijlagen uploaden. Meer informatie over de subsidie, de bijlagen en voorwaarden vind je op de website van provincie Overijssel.

Subsidie aanvragen

Directeur Kristel Leerkes van Boerhof Projectinrichters uit Heeten is een ondernemer met een prachtige drive: met haar onderneming wil ze van waarde zijn voor mens, milieu en maatschappij. In de afgelopen 49 jaar zet het familiebedrijf al mooie stappen op deze drie thema’s, maar Kristel ziet nog veel meer kansen. Daarom klopt ze in 2021 aan bij Kennispoort Regio Zwolle, omdat ze graag in contact komt met organisaties en ondernemers met dezelfde drive. ‘Duurzaam, maatschappelijk verantwoord en circulair ondernemen lukt nou eenmaal beter als je samenwerkt met andere partijen.’

‘Over het algemeen zijn twee eigenschappen onlosmakelijk verbonden met een familiebedrijf. 1. Met het oog op de continuïteit investeer je de behaalde winst weer in het bedrijf en 2. Je levert een bijdrage aan de (lokale) maatschappij waarin je bent gevestigd. Dat gold voor mijn vader die in 1973 met zijn bedrijf begon en ook voor mijzelf sinds ik in 2002 als tweede generatie het stokje van hem overnam’, aldus Kristel Leerkes-Boerhof, directeur van Boerhof Projectinrichters dat volgend jaar zijn 50-jarige jubileum viert.

MVO en duurzaamheid

Boerhof Projectinrichters is gespecialiseerd in de totale projectinrichting van kantoren, zorginstellingen en scholen en telt zo’n 35 medewerkers. Kristel: ‘Naast het feit dat ik met eigen ogen zag hoe mijn vaders bedrijf jaar na jaar groeide, kan ik me ook nog goed herinneren dat hij al vroeg retourgoederen zoals gordijnen, maar ook schoolbanken en schooltafels, aan de plaatselijke vrijwilligersorganisatie schonk die ze verscheepte naar de bevolking op de Filipijnen. Of dat mijn vader ruim 30 jaar geleden een 16-jarige jongen van het speciaal onderwijs een stageplek aanbood. Deze man werkt hier nog steeds trouwens. Termen als “duurzaamheid” en “maatschappelijk verantwoord ondernemen” bestonden nog niet, zoiets deed je gewoon voor de maatschappij waarin je als ondernemer was gevestigd.’

Contact met Kennispoort

Die maatschappelijke betrokkenheid heeft Kristel duidelijk van haar vader overgenomen. Sterker nog, Boerhof Projectinrichters heeft de afgelopen jaren waar mogelijk waarde toegevoegd voor mens, milieu en maatschappij. Kristel is trots op de stappen die het bedrijf zet, maar ze ziet nog veel meer kansen, onder meer op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. ‘Als wij nieuwe gordijnen ophangen in een project, dan nemen we de oude gordijnen als service mee terug. Het is mij een doorn in het oog dat die oude gordijnen zomaar in de afvalcontainer worden gegooid. Helemaal als je weet dat we bij sommige projecten wel 6.000 meter gordijnstof afleveren en dus ook ophalen. Daarom klopte ik een jaar geleden aan bij Kennispoort. MKB-adviseur Bart Jeurnink kwam bij me op bezoek voor een introductiegesprek en kort daarna stuurde hij meteen een stuk of vijf e-mails met daarin interessante tips.’

Deelname aan Family Next

Bart introduceert Kristel onder andere bij Family Next, het programma van de provincie Overijssel waarbij Het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven, MKB Deventer, Novel-T en Kennispoort familiebedrijven uit Overijssel verder helpen met de thema’s bedrijfsovername, digitalisering en duurzaamheid. Kristel: ‘Via Family Next kwam ik in contact met coach Harco Kolk, algemeen directeur bij Vadain, de gordijnproducent uit Genemuiden. Het bleek dat Harco en ik dezelfde circulaire kansen zien en daarom hebben we inmiddels met de Branchevereniging Voor Projectinrichting (BVP) de werkgroep Circulariteit Gordijnstoffen opgericht. Samen onderzoeken we hoe we het knipafval van gordijnateliers en de retourgordijnen van onze klanten zo hoogwaardig mogelijk kunnen hergebruiken of recyclen.’

Onderzoek door Polymer Science Park

Die recycling van gordijnstoffen heeft volgens Kristel nog wel wat voeten in de aarde. ‘Wij verwerken verplicht gordijnen die gemaakt zijn van permanent brandvertragende stoffen. Het is de vraag of we de retourgordijnen en het knipafval kunnen vervezelen om er vervolgens garens en uiteindelijk nieuwe gordijnen van te maken die dezelfde brandvertragende eigenschappen bezitten. Binnenkort hebben we een afspraak bij een groot Duits bedrijf dat de retourgordijnen en het knipafval waarschijnlijk kan vervezelen. Via Bart Jeurnink hebben we kunnen regelen dat het Polymer Science Park in Zwolle daarna gaat onderzoeken of je garens van deze vezels kunt maken, waarbij de brandwerende eigenschappen behouden blijven. In onze branche is dat een absolute must. Lukt dit, dan kunnen we een gigantische circulaire slag slaan.’

Bijeenkomst van Rond Ondernemen

Buiten haar deelname aan Family Next en haar contacten met het Duitse bedrijf en Polymer Science Park heeft Kristel nog een paar duurzame en circulaire ijzers in het vuur. Zo was ze onlangs aanwezig bij de eerste bijeenkomst van Rond Ondernemen, het programma voor circulair ondernemen in Regio Zwolle. ‘Bij The Green East in Raalte kwamen ondernemers uit verschillende sectoren samen die voor het eerst aan de slag willen met circulair ondernemen, of al midden in de transitie zitten en nog wat kennis of hulp kunnen gebruiken. Samen ga je aan de slag met een circulair plan, je maakt een duurzaam businessmodel en je ontwikkelt samenwerking in de keten. Bij die bijeenkomst merkte ik dat Boerhof Projectinrichters toch echt al wel een hele stap verder is dan bedrijven die aan het begin van circulair ondernemen staan. Ik verwacht niet dat we deel gaan nemen aan een van de circulaire leerlijnen, maar ik hoop wel dat we bijvoorbeeld individuele hulp kunnen krijgen om circulariteit verder door te voeren in onze strategie.’

Samenwerking met lectoraat Familiebedrijven

Over strategie gesproken; mede door de gesprekken met Bart Jeurnink en haar nieuwe contacten uit het netwerk van Kennispoort, merkt Kristel dat Boerhof Projectinrichters zo ver vooroploopt op het gebied van duurzaamheid en circulariteit, dat het bedrijf zich hierdoor kan onderscheiden via communicatie en marketing. ‘Maar hoe? Ook daar zou ik best wat hulp bij kunnen gebruiken. Daarom ben ik blij dat we in contact zijn gekomen met het lectoraat Familiebedrijven van Hogeschool Windesheim. Samen met zeven andere familiebedrijven doen we mee aan het onderzoek rondom Brede Welvaart. Ook hieruit blijkt dat familiebedrijven het normaal vinden om het verdiende geld te besteden aan maatschappelijke bijdragen, maar dit gegeven niet gebruiken als commerciële tool. Daar gaan we nu aan werken, zodat we nog meer goodwill kweken en samen met producenten en eindgebruikers stapje voor stapje de hele keten steeds verder kunnen verduurzamen.’

Continu proces

Kristel realiseert zich dat ze al veel mooie stappen heeft gezet op het gebied van verantwoord, duurzaam en circulair ondernemen, maar helemaal tevreden zal ze nooit zijn. ‘Dat komt omdat het een continu proces is en blijft. Ik zal steeds weer nieuwe kansen zien en samen met andere partijen duurzame stappen willen zetten. Daarom is het goed om te weten dat ik altijd bij Kennispoort aan kan kloppen om mijn netwerk verder te vergroten en nieuwe samenwerkingen aan te gaan.’

Wil jij ook verduurzamen?

Wil jij net als Kristel stappen zetten op het gebied van verantwoord, duurzaam en circulair ondernemen? Dan kan Kennispoort je helpen! Vul hier het contactformulier in, dan nemen wij zo snel mogelijk contact met je op.

Tekst: Theo Smits

Je hoort ze steeds vaker. Termen zoals: circulariteit, duurzaamheid, recyclen en hergebruiken. Maar waar begin je als je wil starten met circulair ondernemen? Ik geef je een aantal tips om goed van start te gaan met circulair ondernemen.  

Wat is circulair ondernemen?

Maar voordat we de tips in duiken, gaan we naar de basis. Wat is circulair ondernemen nou eigenlijk? Ik vertel het je graag: het is ondernemen op een manier waardoor je het maximale uit het hergebruiken van producten en grondstoffen haalt. En daarmee het waardeverlies laag houdt. Dit is iets wat iedereen kan doen. Starters, maar ook als je al langer bezig bent met ondernemen. Verduurzamen kan eigenlijk altijd wel! 

Tips om te starten met circulair ondernemen

Als programmamanager en adviseur kom ik bij veel ondernemers uit Regio Zwolle over de vloer. Veel ondernemers zetten circulair ondernemen op hun agenda. Bijvoorbeeld omdat: 

• ze kansen zien in de markt door de veranderende vraag van klanten; 
• ze meer grip krijgen op de leveringszekerheid en prijs van grondstoffen; 
• ze een betere wereld willen achterlaten voor de volgende generatie. 

Van de groenteboer op de hoek tot aan grote advocatenkantoren. Het speelt bijna bij iedereen.  

Tip 1: Stap voor stap

Het kan best een uitdaging zijn, beginnen met circulair ondernemen. Knip daarom een groot project op in behapbare brokken. Maak de stappen niet te moeilijk. En blijf niet te lang hangen in de ‘praatfase’.  

Zo heb ik meegemaakt dat een woningbouwer vastliep, omdat de markt nog niet klaar was voor zijn ambitieuze circulaire ontwerp. In zijn geval kun je overwegen om kleinere stappen te zetten. Door bijvoorbeeld onderdelen van een woning circulair en demontabel te maken en dan een ander deel nog traditioneel te bouwen.  

Stel je begin- en eindpunt vast en werk daar stap voor stap naar toe.  

Tip 2: Je doet het niet alleen

Circulair ondernemen doe je niet alleen. Ga hiervoor een samenwerking aan met partners en help elkaar verder. Ga voor korte lijnen, zodat je snel kunt schakelen. En richt je op vertrouwen tussen alle partijen. Een onderneming kan namelijk wel vijf tot tien partners nodig hebben om hun product of dienst waar te maken.  

Wanneer je een weg aan het vinden bent in het circulaire ondernemen, kom je erachter wat wel en wat niet werkt voor jouw onderneming. Zo sprak ik laatst met een ondernemer die van koffiedrab en bermmaaisel waardevolle grondstoffen en zelfs consumentenvoedsel maakt. Deze ondernemer wil heel graag groeien, maar loopt tegen flinke uitdagingen aan. Hiervoor zou hij op zoek kunnen gaan naar partners die hem hierbij kunnen ondersteunen. Bijvoorbeeld bij de levering van de ‘afvalstromen’ of de terughoudendheid bij supermarkten en cateraars.  

Tip 3: Successen vieren en delen

Circulair ondernemen heeft ook een hoger doel. Het gaat niet alleen om jou en jouw bedrijf, maar om de gehele (regionale)economie. Werk daarom mee aan gezamenlijke doelen en belangen. Samen sta je sterker! Zet bijvoorbeeld ook eens een andere ondernemer op een podium. Help en inspireer elkaar.  

Tip 4: Onafhankelijk en kosteloos advies

Kleinere gemeenten hebben vaak minder vermogen voor hulp en advies bij circulair ondernemen. Klop daarom eens aan bij een onafhankelijke partij zoals Kennispoort Regio Zwolle, wanneer je vragen hebt. We helpen je graag verder! 

Bonus tip: Sluit je aan bij Regio Zwolle Circulair

Regio Zwolle Circulair | Living lab is een samenwerkingsverband van partijen in Regio Zwolle. Het doel is om van Regio Zwolle een circulaire economie te maken. Regio Zwolle Circulair werkt hier dag in dag uit aan. Het is nog onbekend hoe we ons doel willen bereiken, wat we hiervoor nodig hebben en wat de beste manier is. Maar we stropen onze mouwen op en ontdekken het met elkaar! Door het gewoon te doen en samen te werken, leren we het meest. Zo zetten we de overgang naar een vitale en circulaire economie pas echt in gang. Sluit je aan bij het Living lab om samen te werken aan een circulaire economie! 

Hulp bij circulair ondernemen

Kom je uit Regio Zwolle en wil je hulp bij circulair ondernemen? Dan helpt Kennispoort je kosteloos verder. Laat je contactgegevens achter en dan nemen wij zo snel mogelijk contact met je op.

Het is oktober 2019 als startups Klaas Kooiker en Derrick Timmerman de digitale deuren van hun eigen webshop openen. Onder de naam XIIMLN (uitgesproken als Twelve Million) verkopen zij modieuze sjaals en mutsen die op een duurzame en circulaire wijze worden geproduceerd. En dat trekt de aandacht van Rogier Eenkhoorn, innovatieadviseur bij Kennispoort Regio Zwolle. Hij spreekt met beide mannen af om te ontdekken of Kennispoort op circulair gebied iets voor het bedrijf kan betekenen. Het blijft niet bij dat ene gesprek. ‘Kennispoort biedt ons als startende ondernemers nuttige kennis én kennissen.’

Hoe onderscheid je je als startend kledingmerk in een wereld waar jaarlijks meer dan 100 miljard kledingstukken voor een habbekrats worden gefabriceerd en verkocht? En hoe zorg je ervoor dat je onderaan de streep winst overhoudt? Vrienden Klaas Kooiker uit Meppel en Derrick Timmerman uit Staphorst denken het antwoord op deze vragen te hebben gevonden. Derrick: ‘Het idee voor Twelve Million ontstaat eind 2018, als Klaas en ik bij een bevriende ondernemer uit de breiwereld een biertje drinken. In eerste instantie willen we gewoon mooie en kwalitatief goede producten gaan produceren en verkopen. Maar als deze vriend ons die avond vertelt over nieuwe mogelijkheden om duurzame producten te maken van hergebruikte materialen, zien wij een gat in de markt. Want hergebruik en circulariteit sluiten perfect aan op het internationale streven naar duurzaamheid.’

Belletje van Kennispoort

Beide heren besluiten zich in eerste instantie te focussen op de productie en verkoop van duurzame sjaals. De “denimlijn” bestaat voor ruim 80 procent uit gerecyclede spijkerbroeken en de “petwool-lijn” voor 33 procent uit plastic afval. Er wordt een webshop gebouwd en natuurlijk moet er een geschikte naam komen. Klaas: ‘Twelve Million staat voor de eerste doelstelling van ons bedrijf. We willen 12 miljoen spijkerbroeken en petflessen in onze kleding verwerken en daar 12 miljoen mensen blij mee maken. In oktober 2019 gaat onze webshop online, maar eerlijk gezegd loopt het niet meteen storm. Dat komt denk ik ook omdat we ervan uitgingen dat de bezoekers vanzelf naar onze webshop zouden komen. Dat viel tegen. Desondanks worden we wel gebeld door Rogier Eenkhoorn van Kennispoort Regio Zwolle.’

Samenwerken aan circulariteit

Klaas en Derrick willen het niet mooier maken dan het is. Voordat Rogier hen belt, hebben de heren nog nooit van Kennispoort gehoord. Daarom stelt Rogier voor om eens bij hen langs te komen, zodat beide partijen elkaar kunnen leren kennen. Derrick: ‘Dat resulteert meteen in een onderhoudend gesprek van enkele uren. Wij vertellen over ons bedrijf en onze plannen en Rogier vertelt ons over het doel van Kennispoort, zijn rol als innovatieadviseur en eventuele mogelijkheden om samen verdere stappen te zetten op het gebied van circulariteit.’ Klaas: ‘Tijdens dat gesprek wordt ook duidelijk dat wij ons ondernemingsplan niet tot in detail hebben uitgewerkt. Daarom raadt Rogier ons aan om een Business Model Canvas op te stellen.’

Business Model Canvas

Door gestructureerde vragen te stellen, helpt het Business Model Canvas ondernemers om een nieuw businessmodel te ontwikkelen, of een bestaand businessmodel te vernieuwen, te versterken of uit te breiden. Derrick: ‘Wie zijn onze klanten? Wat is hun behoefte? Waarom zou een klant bij ons komen? Wat zijn de sterke punten van ons bedrijf? Waar willen we de komende jaren naartoe? Hoe zorgen we ervoor dat we geld verdienen? En hoe zetten we diverse onlinekanalen in om onze producten te presenteren? Het beantwoorden van dergelijke vragen werkt in ons geval als een echte eyeopener. We worden gedwongen om over alle aspecten binnen het ondernemerschap na te denken.’ Klaas: ‘Samen met Rogier stellen we een businessplan voor de komende jaren op. Dat plan kunnen we telkens raadplegen. En is een doelstelling gerealiseerd, dan kunnen we ons businessplan weer aanscherpen. Het vormt een dynamische richtlijn bij elke stap die we met onze onderneming willen zetten.’

Samenwerkingen met het onderwijs

Nadat Klaas en Derrick hun businessplan hebben aangescherpt, stelt Rogier voor om beide heren in contact te brengen met diverse onderwijsinstellingen in de regio, zodat Twelve Million een professionaliseringsslag kan doorvoeren. Derrick: ‘Inmiddels hebben studenten van het Cibap meegedacht over manieren waarop we onze webshop kunnen verbeteren. Een groepje hbo-studenten Commerciële Economie van hogeschool Windesheim onderzoekt als innovatieproject of het naast onze sjaals haalbaar is om duurzame truien te produceren. En een andere groep studenten van Windesheim kijkt vanuit het project Movedigi hoe we er via de inzet van digitale toepassingen voor kunnen zorgen dat onze webshop beter vindbaar wordt. Daar kunnen we echt veel aan hebben, ook omdat we komend jaar Scandinavië, Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland willen gaan veroveren.’

Subsidieregelingen en vouchers

Nu het businessplan is aangescherpt en de contacten met onderwijsinstellingen zijn gelegd, vindt Rogier het tijd om Klaas en Derrick te wijzen op het bestaan van diverse ondernemerssubsidies en ondernemersvouchers. Klaas: ‘Als startups zijn wij bepaald geen doorgewinterde ondernemers en dus weten we niets van beschikbare subsidies en vouchers. Daarom is het super dat Rogier ons bijvoorbeeld wijst op Ik Ben Drents Ondernemer (IBDO), een initiatief van de provincie Drenthe waarbij ondernemers de mogelijkheid krijgen om een kennisleverancier in te huren. Via Rogier komen we in contact met een IBDO-medewerker en inmiddels hebben we een aanvraag voor deze voucher ingediend. Hoewel de aanvraag nog niet is gehonoreerd, ligt er een samenwerking met een pr-bureau in het verschiet om impactvolle relaties en kennis binnen het vakgebied textiel en fashion op te bouwen rondom de thema’s circulariteit, duurzaamheid en exclusiviteit. Ook hierbij heeft Rogier gezorgd voor de gewenste “boost”.’

Toekomstplannen

Maar wanneer zijn beide heren eigenlijk écht tevreden? Derrick: ‘Het zou mooi zijn als we komend jaar een stabiele verkoop weten te realiseren en enkele nieuwe kleuren sjaals en mutsen aan ons assortiment kunnen toevoegen. Daarnaast wil Rogier ons in contact brengen met een ondernemer in Emmen die zelf materialen voor kleding recyclet. Wie weet leidt dat tot een mooie samenwerking in de nabije toekomst.’ Klaas: ‘Daarnaast vertelde Rogier ons onlangs over de mogelijkheden rondom reshoring, waarbij we subsidie kunnen krijgen om onze machines uit het buitenland terug te halen, zodat we onze kleding in Nederland kunnen gaan produceren. Naast alle steun van Kennispoort zou dat een prachtige toegevoegde waarde zijn voor het kledingmerk Twelve Million.’

Tekst en fotografie: Theo Smits

De startup EntoBreed uit Zwolle gaat binnenkort eetbare meelwormen kweken die verwerkt kunnen worden in voedingsmiddelen voor mensen. Bij de kweek ligt de focues op een efficiënte benutting van alle reststromen én een energie-neutrale productie. Startend ondernemer Wouter Simons ziet, mede dankzij de hulp van Kennispoort Regio Zwolle, goede kansen om over tien jaar bij de top 3 van insectenkwekers in Nederland te horen. ‘Samen werken we aan het team dat dit bedrijf tot een succes kan maken.’

Meelwormen als vleesvervangers

‘Ja, het kweken van meelwormen voor menselijke consumptie mag je best een nichemarkt noemen. En nee, het is bepaald niet makkelijk om een dergelijk bedrijf in je eentje op te richten. Dat heeft me er niet van weerhouden om het toch te proberen.’ Aan het woord is Wouter Simons (44 jaar), oprichter en eigenaar van EntoBreed, waarbij “Ento” staat voor insecten en “Breed” voor kweken. En dat is ook precies wat Wouter wil gaan doen: insecten kweken. ‘In mijn geval gaat het om de kweek van meelwormen. Ik kwam op het idee omdat ik overal zie en lees dat de wereldbevolking blijft groeien en dat daardoor de vraag naar vlees en vleesvervangers stijgt. Als tussenproduct kunnen meelwormen een mooie oplossing vormen.’

Minimale impact op milieu en leefomgeving

‘Het idee is als volgt: de meelwormen die ik ga kweken, worden door mijn afnemers verwerkt tot levensmiddelen, zoals hamburgers en eiwitrijke pasta’s. Zo is minder vlees nodig en dat is goed voor mens en milieu. Daarnaast wil ik een extra meerwaarde creëren door mijn kweek met een minimale impact op de leefomgeving en het milieu te realiseren. Ik ga mijn meelwormen voeren met reststromen zoals appel- en wortelpulp, graanrestanten en bierbostel. Op mijn beurt kan ik de mest die mijn wormen produceren weer aanbieden als vervanging voor kunstmest. Ook vormt het omhulsel dat na een vervelling van een meelworm overblijft een interessante grondstof voor bioplastics. Tenslotte wil ik een nieuw kweeksysteem ontwikkelen waarbij ik, door gebruik van onder meer zonnepanelen, een minimale hoeveelheid energie hoef af te nemen.

Ik realiseer me heel goed dat ik dit alles niet in mijn eentje kan voltooien. Ik heb een team nodig. En daarom heb ik begin mei 2020 een mailtje naar Kennispoort Regio Zwolle gestuurd.’

Kritische vragen en eerlijke feedback

‘Hoewel ik al zo’n twee jaar met het idee voor EntoBreed rondliep, had ik eigenlijk niet meer dan een grove opzet en een globaal kostenplaatje voor mijn meelwormenkwekerij. Ik worstelde met diverse uitdagingen. Ik vroeg me vooral af hoe ik als beginnend ondernemer contacten zou kunnen leggen met potentiële afnemers van mijn meelwormen.

Daarom stuurde ik een mailtje naar Kennispoort Regio Zwolle en binnen twee dagen hing Jacqueline Kuiper aan de lijn. Jacqueline is Innovatieadviseur Food samen met Petra van den Hengel, Innovatieadviseur Agri & Food. Ik vond het eerlijk gezegd heel fijn dat Jacqueline en Petra meteen kritische vragen stelden en eerlijke feedback gaven. Dat had ik als startup nou net nodig. Ik wilde zeker weten dat mijn idee geen luchtfietserij is, maar echt gerealiseerd kan worden.’

Bouwen aan het startkapitaal

‘Na dit telefoongesprek volgden van mei tot juni enkele videochatsessies waarin we stap voor stap aan een solide basis voor mijn bedrijf hebben gebouwd. Wat wil ik doen? Voor wie? Op welke manier? En levert het uiteindelijk ook echt wat op? Op die vragen hebben we de antwoorden gezocht. Jacqueline en Petra hebben me ook enorm geholpen bij het verbeteren van mijn bedrijfspresentatie voor RZI en andere investeerders.

Dat werkte in mijn ogen zo verhelderend en goed, dat ik begin juli EntoBreed officieel heb opgericht. We zijn nu nog druk bezig om het startkapitaal van 350.000 euro bij elkaar te krijgen. Jacqueline en Petra hebben me geïntroduceerd bij de Regio Zwolle Incubator (RZI). Dit fonds verstrekt leningen aan ondernemers die nog in het beginstadium van een innovatieve productontwikkeling zitten.

Crowdfunding en subsidies

Petra en Jacqueline hebben me gewezen op het bestaan van crowdfunding-platform CrowdAboutNow, waar ik inmiddels ruim 60.000 euro heb opgehaald. En Kennispoort heeft voor me uitgezocht of, en zo ja, voor welke overheidssubsidies EntoBreed in aanmerking zou kunnen komen. Dat is echt superhandig, want als ondernemer wist ik de weg naar de betreffende instanties nog niet goed te vinden.’

Nieuwe contacten om op te schalen

‘Inmiddels heb ik zelf een businesspartner gevonden met wie ik het bedrijf ga opschalen. Kennispoort heeft mij de afgelopen maanden met diverse partijen in contact gebracht die een bijdrage kunnen leveren aan het team rondom EntoBreed.

Zo voorziet insectencentrum Wadudu in Beilen mij van kennis op het gebied van insectenkweek. Ik kan sparren met collega-kweker Sprinkhaan B.V. in Raalte en ik werk intensief samen met Geert Kuipers van Distribugs, het verwerkingsbedrijf dat mijn meelwormen wil afnemen. Ik overleg met de gemeente Zwolle over een geschikte productielocatie en de bijkomende productie-eisen. En daarnaast heeft Kennispoort ervoor gezorgd dat studenten van Aeres Hogeschool in Dronten onderzoek gaan doen naar mogelijke afzetmarkten voor mijn meelwormen. Daar word ik echt heel blij van.’

Prettige samenwerking

‘Hoewel ik weet dat Jacqueline en Petra geen vast onderdeel uitmaken van mijn team, zie ik ze toch als een wezenlijk onderdeel ervan. Ik werk ontzettend prettig met hen samen, waardeer hun oprechtheid en inzet en kan me voorstellen dat hun rol na de opstartfase van EntoBreed zal veranderen van begeleider naar kritisch volger en adviseur.

Feit is dat ik ervan uit kan gaan dat Kennispoort Regio Zwolle me altijd zal helpen om in de toekomst verdere stappen te zetten, zodat EntoBreed inderdaad bij die top 3 van insectenkwekers in Nederlands kan gaan horen.’

Tekst en fotografie: Theo Smits

Het ondernemersverhaal van EntoBreed

De derdejaars studenten van de opleiding bedrijfskunde & agrifoodbusiness van Aeres Hogeschool Dronten hielpen ondernemers in de agri & food met actuele vraagstukken. Vier samenwerkende partijen in een keten stonden te springen om het advies van de studenten. Enkele innovatieadviseurs van Kennispoort werkten mee als sparringspartners en hielpen de studenten om hun advies op ondernemersniveau door te vertalen.*

In de praktijk aan de slag

Voor het vak ‘strategische sectoranalyse’ verdiepten de studenten zich in het belang van ketens. Alle schakels binnen een keten zijn afhankelijk van elkaar en alleen samen kan je vooruit. Agro Giethoorn, broerderijonderneming Probroed en Sloot, Agrifirm en Plukon vormen samen een keten. De studenten gingen in groepen aan de slag met diverse vraagstukken van de vier partijen. De vraagstukken gingen over actuele onderwerpen zoals de stikstofproblematiek en consumentperceptie. In de aftrapbijeenkomst leerden de studenten meer over de geschiedenis en wereld van de (vlees)pluimveehouderij. Daarnaast maakten ze kennis met hun tijdelijke opdrachtgevers.

Samenwerken in de keten

Hoe ziet een keten in de agrifoodbusiness eruit? Hoe werkt zo’n samenwerking? De vier partijen gaven een kijkje in hun eigen keten. Agro Giethoorn is een duurzaam agrarisch bedrijf dat zich onder andere focust op vleespluimvee. Broerderijonderneming Probroed en Sloot levert de eendagskuikens aan Agro Giethoorn. Agrifirm is de voerleverancier en uiteindelijk levert Agro Giethoorn zijn kuikens aan Plukon. Ze houden zich voornamelijk bezig met thema’s als diergezondheid, circulariteit en innovatie. De partijen willen blijven vernieuwen en hechten waarde aan de frisse blikken van de studenten.

Hulp van Kennispoort

Aan elk groepje studenten was een innovatieadviseur van Kennispoort gekoppeld. De studenten konden met de innovatieadviseurs sparren over de vraagstukken. Daarnaast hielpen de innovatieadviseurs de studenten om hun advies naar een hoger level te tillen, zodat het eindproduct goed aansluit bij de ondernemers.

Petra van den Hengel, innovatieadviseur Agri & Food, werkte ook mee aan dit project. “Waarom ik werken met studenten zo leuk vind? De verschillende invalshoeken van studenten. In dit project kwam dit naar voren bij de vragen die ze stelden aan ondernemers. Je ziet dat de studenten een beter volledig beeld willen krijgen van een bedrijf en de bedrijfsvoering. De grenzen van een bedrijf houden niet op bij het erf. Het is een onderdeel van de maatschappij en de omgeving. Hoe studenten daarover denken is interessant. Dat is de toekomst en onder invloed hiervan ontwikkelen ondernemers nieuwe businessmodellen. Deze invalshoeken, daar leren wij als innovatieadviseurs dus ook weer van.”, vertelt Petra.

Win-win

Op donderdag 18 juni 2020 was het zover; de oplevering van de adviesrapporten en online eindpresentaties. De studenten gaven hele waardevolle adviezen aan de ondernemers. Via deze weg kregen de ondernemers nieuwe inzichten van de toekomstige generatie. Daarnaast kregen de studenten een mooie kans om te kijken hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Een echte win-win!

*Deze samenwerking vond plaats voor de coronacrisis.