Startende meelwormenkwekerij uit Zwolle bouwt samen met Kennispoort aan een solide basis

De startup EntoBreed uit Zwolle gaat binnenkort eetbare meelwormen kweken die verwerkt kunnen worden in voedingsmiddelen voor mensen. Bij de kweek ligt de focues op een efficiënte benutting van alle reststromen én een energie-neutrale productie. Startend ondernemer Wouter Simons ziet, mede dankzij de hulp van Kennispoort Regio Zwolle, goede kansen om over tien jaar bij de top 3 van insectenkwekers in Nederland te horen. ‘Samen werken we aan het team dat dit bedrijf tot een succes kan maken.’

Meelwormen als vleesvervangers

‘Ja, het kweken van meelwormen voor menselijke consumptie mag je best een nichemarkt noemen. En nee, het is bepaald niet makkelijk om een dergelijk bedrijf in je eentje op te richten. Dat heeft me er niet van weerhouden om het toch te proberen.’ Aan het woord is Wouter Simons (44 jaar), oprichter en eigenaar van EntoBreed, waarbij “Ento” staat voor insecten en “Breed” voor kweken. En dat is ook precies wat Wouter wil gaan doen: insecten kweken. ‘In mijn geval gaat het om de kweek van meelwormen. Ik kwam op het idee omdat ik overal zie en lees dat de wereldbevolking blijft groeien en dat daardoor de vraag naar vlees en vleesvervangers stijgt. Als tussenproduct kunnen meelwormen een mooie oplossing vormen.’

Minimale impact op milieu en leefomgeving

‘Het idee is als volgt: de meelwormen die ik ga kweken, worden door mijn afnemers verwerkt tot levensmiddelen, zoals hamburgers en eiwitrijke pasta’s. Zo is minder vlees nodig en dat is goed voor mens en milieu. Daarnaast wil ik een extra meerwaarde creëren door mijn kweek met een minimale impact op de leefomgeving en het milieu te realiseren. Ik ga mijn meelwormen voeren met reststromen zoals appel- en wortelpulp, graanrestanten en bierbostel. Op mijn beurt kan ik de mest die mijn wormen produceren weer aanbieden als vervanging voor kunstmest. Ook vormt het omhulsel dat na een vervelling van een meelworm overblijft een interessante grondstof voor bioplastics. Tenslotte wil ik een nieuw kweeksysteem ontwikkelen waarbij ik, door gebruik van onder meer zonnepanelen, een minimale hoeveelheid energie hoef af te nemen.

Ik realiseer me heel goed dat ik dit alles niet in mijn eentje kan voltooien. Ik heb een team nodig. En daarom heb ik begin mei 2020 een mailtje naar Kennispoort Regio Zwolle gestuurd.’

Kritische vragen en eerlijke feedback

‘Hoewel ik al zo’n twee jaar met het idee voor EntoBreed rondliep, had ik eigenlijk niet meer dan een grove opzet en een globaal kostenplaatje voor mijn meelwormenkwekerij. Ik worstelde met diverse uitdagingen. Ik vroeg me vooral af hoe ik als beginnend ondernemer contacten zou kunnen leggen met potentiële afnemers van mijn meelwormen.

Daarom stuurde ik een mailtje naar Kennispoort Regio Zwolle en binnen twee dagen hing Jacqueline Kuiper aan de lijn. Jacqueline is Innovatieadviseur Food samen met Petra van den Hengel, Innovatieadviseur Agri & Food. Ik vond het eerlijk gezegd heel fijn dat Jacqueline en Petra meteen kritische vragen stelden en eerlijke feedback gaven. Dat had ik als startup nou net nodig. Ik wilde zeker weten dat mijn idee geen luchtfietserij is, maar echt gerealiseerd kan worden.’

Bouwen aan het startkapitaal

‘Na dit telefoongesprek volgden van mei tot juni enkele videochatsessies waarin we stap voor stap aan een solide basis voor mijn bedrijf hebben gebouwd. Wat wil ik doen? Voor wie? Op welke manier? En levert het uiteindelijk ook echt wat op? Op die vragen hebben we de antwoorden gezocht. Jacqueline en Petra hebben me ook enorm geholpen bij het verbeteren van mijn bedrijfspresentatie voor RZI en andere investeerders.

Dat werkte in mijn ogen zo verhelderend en goed, dat ik begin juli EntoBreed officieel heb opgericht. We zijn nu nog druk bezig om het startkapitaal van 350.000 euro bij elkaar te krijgen. Jacqueline en Petra hebben me geïntroduceerd bij de Regio Zwolle Incubator (RZI). Dit fonds verstrekt leningen aan ondernemers die nog in het beginstadium van een innovatieve productontwikkeling zitten.

Crowdfunding en subsidies

Petra en Jacqueline hebben me gewezen op het bestaan van crowdfunding-platform CrowdAboutNow, waar ik inmiddels ruim 60.000 euro heb opgehaald. En Kennispoort heeft voor me uitgezocht of, en zo ja, voor welke overheidssubsidies EntoBreed in aanmerking zou kunnen komen. Dat is echt superhandig, want als ondernemer wist ik de weg naar de betreffende instanties nog niet goed te vinden.’

Nieuwe contacten om op te schalen

‘Inmiddels heb ik zelf een businesspartner gevonden met wie ik het bedrijf ga opschalen. Kennispoort heeft mij de afgelopen maanden met diverse partijen in contact gebracht die een bijdrage kunnen leveren aan het team rondom EntoBreed.

Zo voorziet insectencentrum Wadudu in Beilen mij van kennis op het gebied van insectenkweek. Ik kan sparren met collega-kweker Sprinkhaan B.V. in Raalte en ik werk intensief samen met Geert Kuipers van Distribugs, het verwerkingsbedrijf dat mijn meelwormen wil afnemen. Ik overleg met de gemeente Zwolle over een geschikte productielocatie en de bijkomende productie-eisen. En daarnaast heeft Kennispoort ervoor gezorgd dat studenten van Aeres Hogeschool in Dronten onderzoek gaan doen naar mogelijke afzetmarkten voor mijn meelwormen. Daar word ik echt heel blij van.’

Prettige samenwerking

‘Hoewel ik weet dat Jacqueline en Petra geen vast onderdeel uitmaken van mijn team, zie ik ze toch als een wezenlijk onderdeel ervan. Ik werk ontzettend prettig met hen samen, waardeer hun oprechtheid en inzet en kan me voorstellen dat hun rol na de opstartfase van EntoBreed zal veranderen van begeleider naar kritisch volger en adviseur.

Feit is dat ik ervan uit kan gaan dat Kennispoort Regio Zwolle me altijd zal helpen om in de toekomst verdere stappen te zetten, zodat EntoBreed inderdaad bij die top 3 van insectenkwekers in Nederlands kan gaan horen.’

Tekst en fotografie: Theo Smits

Het ondernemersverhaal van EntoBreed

Groothuis Bouwgroep uit Genemuiden is een ambitieuze organisatie. Het bedrijf heeft de wil en de drive om het elke dag beter te doen, iets wat ook terugkomt in hun visie voor 2023. Groothuis Bouwgroep streeft namelijk naar duurzame vastgoedoplossingen en werkt daarvoor samen met zijn medewerkers, klanten én partners. Algemeen directeur Claudi Groothuis is dan ook blij dat Kennispoort Regio Zwolle haar netwerk ter beschikking stelt. ‘Hierdoor kunnen we nieuwe contacten leggen, kennis opdoen en zo de gewenste duurzame beweging stimuleren.’

Focus op duurzame huisvesting en circulair bouwen

‘Eerlijk gezegd belde innovatieadviseur Rogier Eenkhoorn van Kennispoort Regio Zwolle me precies op het goede moment. Het was eind 2018 en ik kan wel zeggen dat Groothuis Bouwgroep de wind weer lekker in de zeilen had na de bouwcrisis.’ Aan het woord is algemeen directeur Claudi Groothuis, kleindochter van oprichters Willem en Trijn Groothuis en de derde generatie in dit familiebedrijf. ‘Als organisatie hadden we net besloten om aan te sluiten bij de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties en de focus te leggen op duurzame huisvesting en circulair bouwen.’

Verder bouwen aan de missie

‘Lukt het ons om deze duurzame visie stapsgewijs in ons bedrijf te implementeren, dan geven we extra invulling aan de missie van ons bedrijf. Op dat moment had ik echter geen idee hoe ik aan de benodigde kennis op het gebied van duurzaamheid en circulariteit kon komen. Daarom was ik blij verrast toen Rogier tijdens een kop koffie vertelde dat hij het netwerk van Kennispoort Regio Zwolle ter beschikking had om ons bedrijf hierbij te helpen.’

Gesprek met Edel Carpets

‘Via Kennispoort Regio Zwolle kwam ik bijvoorbeeld in contact met Robbert Wapstra, CEO van tapijtfabrikant Edel Carpets in Genemuiden. Samen hebben we gesproken over circulair ondernemen. Hoe pak je zo’n uitdaging op? Tegen welke zaken loop je aan? Hoe voer je dit idee uit? En wat levert circulair ondernemen uiteindelijk op voor het milieu en het bedrijf? Dit gesprek van ondernemer tot ondernemer zorgde bij mij voor een stuk herkenning. Robbert overtuigde mij van de kansen en mogelijkheden op het gebied van circulair ondernemen en daarom staat dit onderwerp nu ook hoog op de agenda binnen Groothuis Bouwgroep.’

Samen met bouwpartners werken aan circulair bouwen

‘Een focus op duurzaamheid en circulariteit is hartstikke mooi, maar hoe creëren we draagvlak bij onze medewerkers voor deze transitie? Ook op dit vlak heeft Kennispoort Regio Zwolle op diverse manieren een steentje bijgedragen. Zo krijgt onze innovatiemanager Marc Klaver bijvoorbeeld ondersteuning om duurzame initiatieven structureel in ons bedrijf te implementeren, waarbij onze medewerkers worden meegenomen in deze bedrijfsdoelstelling.

Circo Track

Daarnaast heeft onze commercieel adviseur Marcel Grootscholten deelgenomen aan Circo Track, een driedaags programma waarbij ondernemers en hun medewerkers kennis kunnen maken met de principes van circulair ondernemen. Voor Groothuis Bouwgroep was dit de ideale gelegenheid om samen met meerdere bouwpartners te werken aan een businesscase omtrent circulair bouwen. De kennis die Marcel heeft opgedaan, kunnen we inzetten om verdere circulaire stappen binnen ons bedrijf te zetten.’

Kennisdeling met studenten

‘Daarnaast werken we dankzij Kennispoort Regio Zwolle sinds kort ook samen met een multidisciplinaire studentengroep van Landstede. Deze groep, die bestaat uit mbo-studenten van verschillende opleidingen, onderzoekt onze vraag óf en hoé we stikstofvrij kunnen gaan bouwen. Ongeacht de uitslag van dit onderzoek vind ik het prachtig dat deze studenten zich voor ons inzetten, hun kennis met ons willen delen en dat wij hen een praktijkplek in ons bedrijf kunnen bieden. Dit biedt beide partijen de kans om zich verder te ontwikkelen.

Kortom, ruim een jaar na het telefoontje van Rogier kan ik met overtuiging zeggen dat zowel Kennispoort Regio Zwolle als het netwerk achter deze organisatie een prachtige meerwaarde heeft opgeleverd voor Groothuis Bouwgroep. Ik zou het mooi vinden als we samen de opgedane kennis met andere bedrijven en onderwijsinstellingen gaan delen, zodat het netwerk van enthousiaste deelnemers steeds groter en de wereld steeds een beetje mooier wordt.’

Tekst en fotografie: Theo Smits

 

Sinds december 2019 is Alfa partner van Kennispoort Regio Zwolle. Arjan Jans, directeur van Alfa licht de samenwerking toe:

“We zochten naar een partner in de regio Zwolle die net als wij ondernemers verder helpen met hun ondernemerschap. De ambities van Kennispoort passen goed bij die van ons.

Er zijn zóveel goede ideeën en nieuwe initiatieven in de regio Zwolle. Bedrijven die innoveren, vernieuwend ondernemen en zaken willen doen in het buitenland. Wij willen meedenken met die ondernemers en hen ondersteunen om dit te realiseren.

Met vijf vestigingen in de regio Zwolle bieden we optimale ondersteuning. We zijn overal dichtbij. Vanuit iedere vestiging stimuleren we lokaal ondernemerschap.

We zijn ervan overtuigd in Kennispoort de juiste partner te hebben gevonden. We hechten waarde aan de bundeling van krachten. Wij zullen ons maximaal inzetten om de samenwerking tot een groot succes te maken”.

Waar Alfa ondernemers bij kan helpen

Arjan vervolgt: “We helpen, net als Kennispoort, ondernemers echt verder. Dat doen we door te helpen hun plannen te realiseren. Met een kritische blik, werken vanuit de actualiteit, met een breed pakket aan diensten zoals accountancy, fiscaal, salaris en personeel, maar ook op gebieden als subsidie, bedrijfskunde en fusies en overnames. Altijd advies op maat. Afhankelijk van de fase en sector waarin een onderneming zich bevindt, bieden we oplossingen. We zijn sterk in agri & food en logistiek, maar ook in andere sectoren. Daarnaast adviseren wij ook startende ondernemers

Bovendien werken we samen in een internationaal samenwerkingsverband van 220 accountants- en adviesorganisaties in 92 landen. Hierdoor kunnen we ook adviseren over buitenlandse vestigingen, fusies en overnames, samenwerkingsverbanden en buitenlandse fiscaliteiten”.

Mens, milieu en maatschappij als uitgangspunt

Als we Arjan vragen wat Alfa echt onderscheidt, verschijnt er een glimlach op zijn gezicht: “Wat ons onderscheidt van anderen? Onze medewerkers zijn oprecht toegewijd richting ondernemers en onze eigen organisatie. De mens staat centraal. Zowel intern als bij onze klanten.

Participatie van medewerkers

Je moet weten, Alfa heeft bijzondere eigenaren: de medewerkers van de kantoren. Bij Alfa kunnen alle medewerkers onafhankelijk van een functie mede-eigenaar van Alfa worden. Dit versterkt de saamhorigheid en het ondernemerschap van onze medewerkers.

Keurmerk voor mens, milieu en maatschappij

Bij Alfa staat duurzaamheid hoog op de agenda en nemen we onze verantwoordelijkheid hierin. We zijn B-corp gecertificeerd. Dit is een keurmerk voor organisaties die naast winst ook nadrukkelijk duurzame en sociale doelstellingen nastreven. In Nederland bekende B-Corps zijn Dopper, Triodos Bank, Tony Chocolonely en Ben & Jerry’s. We zijn er trots op dat Alfa in dit rijtje staat en dat we Kennispoort vanuit onze natuurlijke houding en gedrag kunnen ondersteunen.”.

Regio Zwolle Incubator (RZI) heeft onlangs een lening gegeven aan het bedrijf Orthros TR uit Raalte. Orthros TR ontwikkelt methodes om slijtage van kraakbeen (osteoartritis) op te sporen en mensen en dieren met klachten te helpen. Kennispoort Regio Zwolle heeft Orthros TR geholpen met het aanvragen van de lening bij RZI door samen met Orthros TR een goede business case te maken.

Gericht opsporen en behandelen

Theo Verrips en Marcel Karperien van Orthros TR willen osteoartritis gericht opsporen en behandelen met antilichamen van lama’s. Daarvoor waren ze op zoek naar financiering.

Apparatuur en studies

Met de lening is het voor Verrips en Karperien mogelijk om apparatuur te kopen waarmee het productieproces van antilichamen verbeterd kan worden. Ook kunnen ze met het geld ‘proof of concept studies’ uitvoeren. Een Proof of Concept (PoC) is een methode om met een werkend product te ontdekken of een bepaalde oplossing geschikt is voor een bepaald doel.

Gezelschapsdieren

De onderzoeks- en behandelmethoden die door Verrips en Karperien worden ontwikkeld, richten zich nu vooral op gezelschapsdieren. Osteoartritis van gezelschapsdieren lijkt veel op dat van de mens. Als de methoden van Orthros goed werken op dieren kan vrij snel en op kleine schaal worden gestart met de behandeling van mensen met osteoartritis.

Over osteoartritis

Osteoartritis is een vorm van artrose. Hierbij slijt het kraakbeen in een gewricht. Hierdoor kan pijn en stijfheid in het gewricht ontstaan. Meer dan 1,4 miljoen Nederlanders hebben osteoartritis. Wereldwijd hebben meer dan 120 miljoen mensen osteoartritis. Ook honden, paarden en katten kunnen osteoartritis krijgen.

Over Orthros TR

Orthros TR is gevestigd in Raalte in het multifunctioneel onderzoeks- én innovatiecentrum The Green East. Hier voeren ondernemers en studenten experimenteel onderzoek uit in onder andere hightech laboratoria en kweekkamers.

Over Regio Zwolle Incubator

Regio Zwolle Incubator verstrekt leningen aan ondernemers als investeerders of banken een project of idee nog niet of niet geheel willen financieren.

Over Kennispoort Regio Zwolle

Kennispoort Regio Zwolle helpt (startende) ondernemers in de regio Zwolle bij de ontwikkeling van nieuwe ideeën en het op de markt brengen van vernieuwende producten, diensten en processen.

In samenwerking met Bacron BV uit Heeten heeft Theo Schrijver Interieurbouw uit Heino een uniek kunstophangsysteem ontwikkeld dat kostbare kunst in musea sneller en veiliger kan ophangen. De machine breng ophangpunten over op de op muur, maar is ook geschikt om de kunst aan te laten hangen tijdens een presentatie of tijdelijke tentoonstelling.

Het idee
Theo Schrijver: “Mijn eerste prototype bouwde ik van hout. Bij het tweede prototype heb ik ook aluminium gebruikt en heb ik, samen met een goede vriend, een besturingssysteem ontwikkeld. Ralph Keuning, directeur van Museum De Fundatie was enthousiast over de machine en raadde me aan patent aan te vragen. Met succes! Omdat ik inzag dat ik het verder niet alleen kon, heb ik contact opgenomen met Kennispoort Regio Zwolle. Na enkele gesprekken heeft innovatie adviseur Ynte van der Meer mij in contact gebracht met Paul Reimert van Bacron BV.”

Samenwerking
Ynte: “Met Paul voerde ik ook gesprekken, omdat hij zijn activiteiten graag wilde verbreden. Ik heb de twee aan elkaar gekoppeld en toen ging het snel. Er is een octrooi onderzoek gedaan en octrooi aangevraagd. Er is vertrouwen opgebouwd tussen Theo en Paul en dit leidde tot een eerste juridische samenwerkingsovereenkomst. Sallandse samenwerking in optima forma!”

De toekomst
Naar verwachting komt de machine op korte termijn op de markt. Samen met Trade Office onderzoeken ze ook de mogelijkheden op de internationale markt. Paul Reimert: “Hoe gaaf zou het zijn als ons systeem gebruikt wordt in bijvoorbeeld het Louvre!” Theo en Paul zien meer mogelijkheden voor het systeem, maar willen eerst dit product goed in de markt zetten.

Door de bijzondere samenwerking is het kunstophangsysteem in 2018 genomineerd voor de Cross-over Innovation Challenge.

Op zoek naar oplossingen voor problemen die er soms nog niet eens zijn, dat is wat Van Remmen UV technology volop aan het doen is. Het bedrijf uit Wijhe maakt desinfectiesystemen, bijvoorbeeld voor het reinigen van afvalwater. Deze systemen worden gebruikt voor onder andere drinkwaterbereiding, legionellabeheer en desinfectie en chloorreductie in zwemwater. Wij mochten meekijken met Ton van Remmen in zijn prachtige bedrijf.

De innovatie
Van Remmen UV technology doet haar desinfectie met behulp van licht, meer specifiek UV-C licht. Dit licht is in staat om water, lucht en oppervlakken te desinfecteren. Eigenaar Ton van Remmen: “Vanaf het moment dat ik in aanraking kwam met UV technologie was ik eigenlijk wel direct verliefd. Omdat het vooral een schone techniek is en niks uitgesloten wordt.”

De uitwerking
Ton van Remmen heeft in de beginfase van het bedrijf samengewerkt om het netwerk in de Regio op te kunnen bouwen. Recentelijk is er samengewerkt om subsidies te kunnen verkrijgen om het project een duw in de rug te geven. Het doel? “We willen graag een bijdrage kunnen leveren aan een wereld die schoner is”, aldus van Remmen.

Genomineerd XIC18
Van Remmen UV Technology heeft, samen met Jotem Waterbehandeling BV, de Advanox™ ontwikkelt. Ze wilden het probleem oplossen dat de verontreiniging van medicijnresten in drinkwater veroorzaakt. Met hun innovatie Advanox™ gaan zij nog een stap verder dan van tevoren gedacht. Met deze nieuwe techniek wordt UV-C licht gebruikt om medicijn- en hormoonresten effectief af te breken in oppervlaktewaterstromen. De Advanox leverde Van Remmen UV Technology een nominatie op voor de Cross-over Innovation Award 2018. Meer informatie: https://vanremmen.nl/advanox/ 

Meer inspirerende voorbeelden zien? Je vindt ze bij onze cases.